اخبار > مروری بر سرشماری ثبتی مبنایی در ایران

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور عشایر ایران، معاون اقتصادی و محاسبات ملی مرکز آمار ایران می گوید: تا سال ۱۳۹۰ سرشماری‌ها به شکل سنتی و با حضور ماموران آمارگیر در حوزه‌های اجرایی صورت می‌گرفت. اما در سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران به عنوان نخستین گام در راستای مدرن سازی فرایند سرشماری کشور را به شکل ترکیبی انجام داد. منظور از روش ترکیبی این است که بخشی از اطلاعات خانوار‌های کشور به شکل اینترنتی جمع آور شد و مابقی به شکل سنتی؛ که در نوع خود، تجربه‌ای موفق و قابل توجه بود.

به گفته فرامرزی: در جلسه سوم خرداد 1399 مرکز آمار ایران، توانست از هیات دولت مصوبه‌ای را برای اجرای سرشماری در سال ۱۴۰۵ به شکل کاملا مدرن و مبتنی بر ثبت‌های آماری (ثبتی مبنا) دریافت کند و تمام دستگاه‌ها، نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی و عمومی موظف شدند تا در این زمینه همکاری کاملی با مرکز آمار ایران داشته باشند. مرکز آمار ایران هم از زمان تصویب با حداکثر توان در حال فراهم کردن مقدمات و تشکیل ساختار لازم برای اجرای این پروژه بزرگ ملی است.

وی می افزاید: برای ایجاد یک سرشماری نیاز است تا سه بخش از اطلاعات گردآوری شود. اطلاعات نفوس، اطلاعات مسکن و سایر اطلاعات اقتصادی اجتماعی که در تمام سرشماری‌های اخیر این سه دسته از اطلاعات جمع آوری شده‌اند. بر همین اساس برای انجام سرشماری‌های ثبتی مبنا به سه ثبت عمده و یکتا نیاز است. ابتدا باید یک ثبت یکتا در سطح افراد داشت که در کشور ما این ثبت از طریق کد ملی ایجاد شده است. در مرحله بعد باید یک ثبت برای مسکن داشت که در کشور ما تا حدودی این ثبت بر اساس کد پستی ایجاد شده و در مرحله آخر نیاز است تا یک ثبت یکتا برای کسب و کار‌های اقتصادی داشت که متاسفانه ثبت یکتایی در این مورد در کشور وجود ندارد که در حال تلاش برای ایجاد یک رویه یکسان و ایجاد این کد‌ها با سایر نهاد‌ها و دستگاه‌های مرتبط هستیم.

معاون اقتصادی و محاسبات ملی مرکز آمار ایران تاکید می کند: با این تفاسیر برای اجرای یک سرشماری ثبتی مبنا با کیفیت و دارای کمیت مناسب از اطلاعات، نیاز است همه دستگاه‌های اجرایی زمینه دسترسی مرکز آمار ایران به ریزداده‌ها و اطلاعات ثبتیشان را فراهم آورند. به شکل ویژه می‌توان به سازمان ثبت احوال، اداره پست، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و وزارت اقتصاد اشاره کرد.

وی می افزاید: هر دستگاه یا نهادی که اطلاعات و ریزداده‌هایی را در اختیار دارد که بر اساس کد ملی، کد پستی و یا کد فعالیتی افراد طبقه بندی شده باشند می‌تواند در این راستا نقش و جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. اما برخی از دستگاه‌ها همانند وزارت ارتباطات می‌توانند نقش زیرساختی ایفا کنند به این معنی که بستر‌های مطلوبی را برای تبادل و به اشتراک گذاری‌ داده‌ها فراهم آورند تا این پروژه ملی، که از آن می‌توان به عنوان بزرگترین و اساسی‌ترین گام کشور برای مدرن سازی نظام آمار و برنامه ریزی کشور نام برد، با دقت و سرعت هرچه بیشتری اجرایی شود.

معاون مرکز آمار ایران اضافه می کند: مرکز آمار ایران در سال‌های اخیر اولین گام خود را با اجرای سرشماری ثبتی مبنای عشایر کشور برداشت و با اجرای ثبتی مبنای این سرشماری با هزینه‌ای بسیار اندک این اطلاعات با کیفیتی مطلوب گردآوری شد و یک پایگاه اطلاعاتی بزرگ و ارزشمند برای سرشماری و ثبت اطلاعات عشایر کشور فراهم آمده است. برای اجرای سرشماری ثبتی عشایر کشور اطلاعات و ریزداده‌های ۱۴ سامانه بزرگ کشور با یکدیگر اتصال داده شدند و بر اساس فرایند توضیح داده شده آمار‌های با کیفیت و قابل اتکایی از عشایر کشور ایجاد شد.

وی ابراز داشت: به جرات می‌توان بیان کرد که این اقدام یکی از بزرگترین و ارزشمندترین اقدامات نظام اجرایی کشور در طی سال‌های اخیر بوده است که ضمن ایجاد ارزش افزوده‌ای بزرگ در امروز، مقدمات خلق ارزش افزوده‌ای بسیار بزرگتر را در سال ۱۴۰۵ فراهم خواهد کرد.

فرامرزی تاکید می کند: هر یک از این ۱۴ سامانه مجموعه‌ای از اطلاعات ارزشمند را در خود جای داده بودند، اما ارزش اصلی و بزرگتر زمانی حاصل شد که این اطلاعات به یکدیگر متصل شدند و در کنار یکدیگر به مجموعه‌ای بسیار با ارزشتر از مجموع ارزش‌های انفرادی ایجاد شدند.